Top 5 Richest cities in India:वैविध्यतेने नटलेल्या भारतात अनेक शहरे आहे. कला, खेळ, संस्कृती, खाद्य, साहित्य, संशोधन आणि आर्थिक समृद्धीसाठी नावाजली आहेत. त्यांच वेगळेपण पाहावं तितकं अद्भुत आहे. गजबजलेल्या महानगरांपासून ते भरभराटीच्या बिझनेस हबपर्यंत, भारतातील सर्वात श्रीमंत शहरे आणि सर्वसाधारण शहरे आपल्या ठळकपणे पाहता येतात. यामध्ये आधुनिकतेचे मिश्रण दिसते.
ही शहर विविध उद्देशाच्या लोकाना आकर्षित करते. विद्यार्थ्याना, व्यापार – उद्योगाना, कलादालनाला, संशोधनाला. श्रीमंत शहरांची एक तऱ्हाच वेगळी. ही शहरे देशात आर्थिक महासत्ता म्हणून काम करतात. विविध क्षेत्रांमध्ये विकास आणि नावीन्यपूर्ण काम करतात आणि देशाच्या सर्वांगीण विकासात महत्त्वपूर्ण योगदान देतात. भारताच्या आर्थिक सामर्थ्याची व्याख्या करणाऱ्या आणि देशाच्या गतिमान परिदृश्याची बेजोड उदाहरण देणाऱ्या प्रमुख पाच श्रीमंत शहरांची माहिती घेऊ.
क्रमांक १ – मुंबई : भारताची आर्थिक राजधानी असलेली मुंबई ३६८ अब्ज डॉलरच्या जीडीपीसह पहिल्या क्रमांकावर आहे.
क्रमांक २ – नवी दिल्ली : देशाची राजधानी असलेल्या दिल्लीचा जीडीपी २९३.६ अब्ज डॉलर इतका आहे.
क्रमांक ३ – बेंगळुरू : भारतातील सिलिकॉन व्हॅली म्हणून ओळखले जाणारे बेंगळुरू ११० अब्ज डॉलरच्या जीडीपीसह तिसऱ्या स्थानावर आहे.
क्रमांक ४ – हैदराबाद : हैदराबाद ७४ अब्ज डॉलरच्या जीडीपीसह चौथ्या स्थानावर आहे.
क्रमांक ५ – चेन्नई : ६६ अब्ज डॉलरच्या जीडीपीसह पाचव्या क्रमांकावर आहे.
भारताच्या आर्थिक वृद्धी आणि समृद्धीमध्ये महत्त्वपूर्ण योगदान देणाऱ्या या पाच श्रीमंत शहरांची खासियत काय आहे याची माहिती घेऊ.
क्रमांक १ – मुंबई Mumbai (Top 5 Richest cities in India)
महाराष्ट्र Maharashtra राज्याची राजधानी मुंबई, पूर्वी बॉम्बे म्हणून ओळखले जाणारे शहर. भारताच्या पश्चिम किनारपट्टीवर वसलेले एक गजबजलेले शहर आहे. भारताची आर्थिक, व्यावसायिक आणि मनोरंजन राजधानी म्हणून जगभरात ओळखली जाते. मुंबईत रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) चे मुख्यालय आहे, जी चलनविषयक धोरणाचे नियमन करण्यासाठी जबाबदार असलेली देशाची केंद्रीय बँकिंग संस्था आहे. याव्यतिरिक्त भारतातील दोन सर्वात मोठ्या स्टॉक एक्स्चेंज बॉम्बे स्टॉक एक्सचेंज (BSE) आणि नॅशनल स्टॉक एक्सचेंज (NSE) मुंबईत आहेत. या संस्था देशाच्या आर्थिक व्यवस्थेत महत्त्वाची भूमिका बजावतात.
वाहतूकीच जाळ, दळणवळण सुविधा आणि आधुनिक कार्यालयीन जागेसह मुंबईतील सुविकसित पायाभूत सुविधा वित्तीय संस्था आणि व्यवसायांच्या कार्यास भरीव पाठबळ देतात. या शहराची देशांतर्गत आणि आंतरराष्ट्रीय स्थळांशी जोडली गेल्याने सर्व कामांना गती आहे.
मुंबई मध्ये मोठ्या संखेने रेस्टॉरंट्स, कॅफे, बार आणि क्लब्ससह नाइटलाइफ आहे जिथे तुम्ही दिवसभराच्या कामकाजानंतर आराम करू शकता, आनंद मिळवू शकता. हे शहर त्याच्या बॉलीवूड Bollywood चित्रपट उद्योगासाठी देखील ओळखले जाते. आपणही मनोरंजनासाठी अनेकदा चित्रपटगृहांमध्ये नवीन हिन्दी, मराठी, आणि इतर भाषांची फिल्म्स पहिले असतीलच. पर्यटनासाठी गेटवे ऑफ इंडिया, मरीन ड्राइव्ह, जुहू बीच आणि एलिफंटा लेणी यांसारख्या लोकप्रिय पर्यटन स्थळांना भेट देऊ शकता.
मुंबई हे खाद्यप्रेमींसाठी नंदनवन आहे, येथे वडापाव आणि पावभाजीसारख्या स्ट्रीट फूडपासून ते उत्तम जेवणाच्या अनुभवांपर्यंत विविध प्रकारच्या पाककृती उपलब्ध आहेत. मोहम्मद अली रोड, क्रॉफर्ड मार्केट आणि कुलाबा कॉजवे यांसारख्या मुंबईतील गजबजलेल्या फूड स्ट्रीट्समध्ये स्थानिक स्वादिष्ट पदार्थांची चव चाखायला विसरू नका.
क्रमांक २ – नवी दिल्ली New Delhi (Top 5 Richest cities in India)
दिल्ली हे एक प्रमुख आर्थिक केंद्र आहे, जिथे माहिती तंत्रज्ञान, दूरसंचार, बँकिंग, वित्त, मीडिया, पर्यटन आणि रिटेल यासारख्या विविध प्रकारच्या उद्योगांचे माहेरघर आहे. शहराची मजबूत अर्थव्यवस्था लक्षणीय महसूल निर्माण करते आणि भारताच्या GDP मध्ये लक्षणीय योगदान देते.
भारताची राजधानी म्हणून, दिल्ली भारताच्या संसद, राष्ट्रपतींचे निवासस्थान (राष्ट्रपती भवन) आणि विविध मंत्रालये आणि सरकारी कार्यालयांसह केंद्र सरकारच्या प्रशासकीय आणि राजकीय संस्थांचे आयोजन करते. सरकारी संस्थांचे हे केंद्रीकरण शहरात लक्षणीय आर्थिक संसाधने आणि गुंतवणूक आणते.
अनेक कॉर्पोरेट मुख्यालये, व्यवसाय, जिल्हे आणि व्यावसायिक केंद्रांसह दिल्ली हे व्यावसायिक क्रियाकलापांसाठी एक भरभराटीचे केंद्र आहे. कॅनॉट प्लेस, नेहरू प्लेस आणि गुडगाव हाऊस बहुराष्ट्रीय कॉर्पोरेशन, आघाडीच्या भारतीय कंपन्या आणि स्टार्टअप्ससारखे क्षेत्र, आर्थिक वाढ आणि समृद्धीला चालना देतात.
दिल्ली हे खाद्यप्रेमींसाठी खास जागा आहे. रस्त्यावरील ठेलामध्ये खाद्यपदार्थ, पारंपारिक भारतीय पाककृती आणि आंतरराष्ट्रीय स्वादिष्ट पदार्थांची विस्तृत श्रेणी अनुभवायला मिळते. तोंडाला पाणी आणणाऱ्या चॅटस् आणि कबाबपासून ते स्वादिष्ट मिठाई आणि मिष्टान्नांपर्यंत सर्वकाही मिळते. दिल्लीच्या खाद्यपदार्थांमध्ये प्रत्येकासाठी काहीना काहीतरी नक्कीच आहे.
इंडिया गेट Indian Gate, लाल किल्ला, कुतुबमिनार, हुमायूंचा मकबरा आणि लोटस मंदिर यांसारख्या खुणा असलेल्या दिल्ली इतिहासाने भरलेली आहे आणि समृद्ध वास्तुशिल्पीय वारसा आहे. एक नागरिक म्हणून, तुम्ही या प्रतिष्ठित वास्तूंचे अन्वेषण करू शकता आणि भारताचा इतिहास आणि संस्कृती जाणून घेऊ शकता.
क्रमांक ३ – बेंगळुरू Bengaluru (Top 5 Richest cities in India)
अधिकृतपणे बेंगळुरू म्हणून ओळखले जाते. बेंगळुरू हे एक प्रमुख आर्थिक केंद्र आहे आणि त्याच्या भरभराट होत असलेल्या आयटी उद्योगामुळे त्याला “भारताची सिलिकॉन व्हॅली” Silicon Valey म्हणून संबोधले जाते. हे शहर अनेक बहुराष्ट्रीय तंत्रज्ञान कंपन्या, सॉफ्टवेअर कंपन्या आणि स्टार्टअपचे घर आहे, ज्यामुळे ते भारताच्या अर्थव्यवस्थेत महत्त्वपूर्ण योगदान देते.
कन्नडा ही कर्नाटक राज्याची अधिकृत भाषा असताना, बेंगळुरू हे एक कॉस्मोपॉलिटन शहर आहे जिथे इंग्रजी, हिंदी, तमिळ, तेलगू आणि इतर अनेक भाषा बोलल्या जातात.
बेंगळुरू ही भारताची स्टार्टअप राजधानी म्हणून उदयास आली आहे, ज्याने नवोन्मेष आणि उद्योजकतेची संस्कृती वाढवली आहे. एक विद्यार्थी म्हणून, बंगलोरच्या स्टार्टअप इकोसिस्टमचा भाग असल्याने नेटवर्किंग इव्हेंट्स, स्टार्टअप इनक्यूबेटर आणि मेंटॉरशिप प्रोग्राम्सची दारे उघडतात. शहराची उद्योजक भावना विद्यार्थ्यांना सर्जनशीलतेने विचार करण्यास आणि त्यांच्या स्वत:च्या उपक्रमांचा पाठपुरावा करण्यास प्रेरित करते.
भारताची सिलिकॉन व्हॅली इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्स (IISc), इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ मॅनेजमेंट बेंगलोर (IIMB) असे अनेक अभियांत्रिकी आणि व्यवस्थापन महाविद्यालये यासारख्या प्रतिष्ठित संस्थांसह हे शहर एक प्रमुख शैक्षणिक केंद्र बनले आहे. विद्यार्थी म्हणून, बेंगळुरूमध्ये असणे म्हणजे जागतिक दर्जाचे शिक्षण आणि अत्याधुनिक संशोधन सुविधा मिळणे हे सिद्ध समीकरण आहे.
बेंगळुरूचे रिअल इस्टेट मार्केट हे भारतातील सर्वात फायदेशीर बाजारांपैकी एक आहे. ज्यामध्ये निवासी आणि व्यावसायिक मालमत्तेची सतत मागणी आहे. शहराच्या पायाभूत सुविधा, त्यात आयटी पार्क, शॉपिंग मॉल्स आणि निवासी संकुले, एक वेगाने विकसित होत असलेले शहरी केंद्र म्हणून जगविख्यात आहे. गुंतवणुकीचा सततचा ओघ बेंगळुरूच्या आर्थिक विकासाला चालना देतो.
बंगलोर हे एक गतिमान आणि कॉस्मोपॉलिटन शहर आहे जे आर्थिक समृद्धी, सांस्कृतिक विविधता आणि जीवनमानासाठी ओळखले जाते. हे संपूर्ण भारतातील आणि जगभरातील लोकांना आकर्षित करते. भारतातील सर्वात श्रीमंत शहरांपैकी एक म्हणून त्याची प्रतिष्ठा वाढली आहे.
क्रमांक ४ – हैदराबाद Hyderabad (Top 5 Richest cities in India)
हैदराबाद ही भारताच्या तेलंगणा Telangana राज्याची राजधानी आणि सर्वात मोठे शहर आहे. याची स्थापना १५९१ मध्ये मुहम्मद कुली कुतुब शाह यांनी केली आणि कुतुबशाही राजघराण्याची राजधानी म्हणून काम केले. नंतर, ही निजामांची राजधानी बनली, ज्यांनी १९४७ मध्ये भारताला स्वातंत्र्य मिळेपर्यंत हैदराबाद संस्थानावर राज्य केले. या शहरामध्ये पर्शियन, मुघल आणि तेलुगू संस्कृतींचे मिश्रण आहे, जे त्याचा वैविध्यपूर्ण इतिहास प्रतिबिंबित करते.
हैदराबादमध्ये माहिती तंत्रज्ञान (IT), फार्मास्युटिकल्स, बायोटेक्नॉलॉजी Biotechnology आणि मॅन्युफॅक्चरिंग Manufacturing यासारख्या विविध क्षेत्रांनी चालणारी भरभराटीची अर्थव्यवस्था आहे. भारतातील एक प्रमुख IT hub म्हणून उदयास आल्याने, अनेक जागतिक IT कंपन्यांची कार्यालये इथे स्थापित झाली असल्यामुळे याला “सायबराबाद” म्हणून संबोधले जाते.
हैदराबाद हे फार्मास्युटिकल आणि बायोटेक्नॉलॉजी उद्योगांचे प्रमुख केंद्र आहे. यामध्ये अनेक औषध कंपन्या, संशोधन संस्था आणि बायोटेक पार्क आहेत. या उद्योगांच्या उपस्थितीमुळे शहरात भरीव आर्थिक वाढ आणि रोजगार निर्मिती झाली आहे.
हैदराबादने व्यावसायिक आणि निवासी मालमत्तांच्या विकासासह रिअल इस्टेट Real estate क्षेत्रात लक्षणीय भरभराट अनुभवली आहे. शहराची वाढती लोकसंख्या आणि व्यवसायांचा ओघ यामुळे रिअल इस्टेटची मागणी वाढली आहे, ज्यामुळे तिची अर्थव्यवस्था आणखी वाढली आहे.
राज्य सरकारची व्यवसाय-स्नेही धोरणे आणि उद्योगांसाठी प्रोत्साहने यांनी हैदराबादमध्ये गुंतवणूक आकर्षित करण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली आहे. तेलंगणा राज्य औद्योगिक प्रकल्प मंजुरी आणि स्वयं-प्रमाणीकरण प्रणाली Telangana State Industrial Project Approval and Self-Certification System (TS-iPASS) सारख्या उपक्रमांनी राज्यात व्यवसाय स्थापन करण्याची प्रक्रिया सुलभ केली आहे.
हैदराबाद हे त्याच्या विशिष्ट संस्कृतीसाठी प्रसिद्ध आहे, ज्यामध्ये तेथील पाककृती, भाषा (हैदराबादी उर्दू आणि तेलगू प्रमुख आहेत), सण आणि वास्तुकला यांचा समावेश आहे. हे शहर हैदराबादी बिर्याणी ही प्रत्येकाच्या विश लिस्ट मध्ये असतेच असते.
चारमिनार हे ऐतिहासिक स्मारक सर्वांच्या स्मरणात आहेच.
क्रमांक ५ – चेन्नई Chennai (भारतातील टॉप ५ श्रीमंत शहरे)
चेन्नई हे पूर्व भारतातील बंगालच्या उपसागराला चिटकून असणाऱ्या तामिळनाडू Tamilnadu राज्याची राजधानी आहे. भारतातील सर्वात श्रीमंत शहरांपैकी एक म्हणून चेन्नईचा उदय अनेक कारणांमुळे झाला आहे.
चेन्नईने गेल्या काही वर्षांत लक्षणीय औद्योगिकीकरण आणि आर्थिक वाढ अनुभवली आहे. हे शहर एक प्रमुख उत्पादन केंद्र आहे, विशेषतः ऑटोमोबाईल्स आणि ऑटो पार्ट्ससाठी. ह्युंदाई, फोर्ड, रेनॉल्ट-निसान आणि बीएमडब्ल्यू यासह अनेक बहुराष्ट्रीय कंपन्यांचे उत्पादन प्रकल्प येथे आहेत. याव्यतिरिक्त, चेन्नईची माहिती तंत्रज्ञान (Information Technology), हार्डवेअर उत्पादन, आरोग्यसेवा आणि वित्त यांसारख्या उद्योगांमध्ये मजबूत स्थिती आहे जे त्याच्या आर्थिक समृद्धीसाठी महत्त्वपूर्ण ठरतात.
भारताच्या आग्नेय किनाऱ्यावरील चेन्नईचे मोक्याचे स्थान, त्याच्या सुविकसित बंदर पायाभूत सुविधांमुळे व्यापार आणि वाणिज्यसाठी एक अत्यंत महत्त्वपूर्ण केंद्र बनले आहे. चेन्नईचे बंदर देशांतर्गत आणि आंतरराष्ट्रीय व्यापार सुलभ करून मोठ्या प्रमाणात माल हाताळते. या सागरी कनेक्टिव्हिटीने चेन्नईच्या अर्थव्यवस्थेला बळ आले असून अधिकाधिक व्यवसाय आकर्षित करून आणि मालाची वाहतूक सुलभ झाली आहे.
चेन्नई हे IT कंपन्या, BPO Business Process Outsourcing आणि सॉफ्टवेअर डेव्हलपमेंट केंद्रांच्या भरभराटीस देशपातळीवर एक प्रमुख सेवा केंद्र आहे. शहराच्या IT उद्योगाने कुशल कामगार, सहाय्यक सरकारी धोरणे आणि मजबूत पायाभूत सुविधांमुळे कमी वेळात वाढ पाहिली आहे,. Tidel पार्क आणि Ascendas IT पार्क सारख्या प्रमुख IT पार्क्समध्ये अनेक तंत्रज्ञान कंपन्या आहेत जे चेन्नईच्या संपत्तीमध्ये महत्त्वपूर्ण योगदान देतात.
चेन्नईला समृद्ध सांस्कृतिक वारसा लाभला आहे. शहरात शास्त्रीय संगीत, नृत्य आणि पारंपारिक कलांची भरभराट होत आहे. पोंगल आणि दिवाळी यांसारख्या पारंपारिक सणांसाठी प्रसिद्ध आहे. डोसा, इडली आणि वडा यांसारखे स्वादिष्ट दक्षिण भारतीय पदार्थ असलेले चेन्नईचे खाद्यपदार्थ देखील त्याच्या संस्कृतीचा एक महत्त्वपूर्ण पैलू आहे. हे पैलू एकत्रितपणे चेन्नईची ओळख एक गतिमान शहर म्हणून करते.
ही सारी शहरे औद्योगिक, आर्थिक, सांस्कृतिक आणि ऐतिहासिक गुणांनी समृद्ध आहेत. जगभरातील पर्यटकांना आकर्षित करतात आणि त्यांच्या अर्थव्यवस्थांमध्ये मोठी भूमिका बजावतात.
तुम्ही कोणत्या शहरांना भेट दिलीत? तेथे जाऊन आलेला अनुभव कसा होता? कमेन्ट मधून मला जरूर कळवा.
लेखक -राघवेंद्र वंजारी
तुम्हाला ही माहिती कशी वाटली, ते comment मध्ये नक्की कळवा. आपल्या मित्रपरिवारा सोबत शेअर करायला विसरू नका. अशाच नवनवीन माहिती आणि कथा आम्ही तुमच्यापर्यंत पोहचवत राहू.याचा लाभ घेण्यासाठी आमच्या ‘लेखक मित्र’ या वेबसाईटला नक्की भेट द्या.